Praca na wysokościach jest traktowana przez przepisy prawa budowlanego jako szczególnie niebezpieczna. W związku z tym pracodawca musi spełnić szereg obowiązków, by prawidłowo ją zorganizować. Myliłby się jednak ktoś, kto pod pojęciem: praca na wysokościach rozumiałby jedynie pracę na drabinach, rusztowaniach, platformach. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z 26 września 1997 z późniejszymi zmianami, praca na wysokościach to praca na powierzchni znajdującej się co najmniej 1 metr nad poziomem podłogi lub innego terenu. Natomiast nie uznaje się za taką pracy na powierzchni, bez względu na jakiej wysokości się ona znajduje, jeśli owa powierzchnia jest ze wszystkich stron osłonięta do wysokości przynajmniej 1,5 metra ścianami lub innymi, chroniącymi pracownika, konstrukcjami.
Uprawnienia wysokościowe – dla kogo?
Prace wysokościowe może wykonywać pracownik, który ukończył 18 lat, ma ważne szkolenie BHP, przeszedł pozytywnie badania wysokościowe, został wyposażony w środki ochrony indywidualnej i umie z nich korzystać. Wskazane są też uprawnienia wysokościowe, które otrzymuje się po przejściu specjalistycznego kursu lub szkolenia. Ten ostatni warunek nie jest jednak obligatoryjny, chociaż wielu pracodawców uznaje to za dobrą praktykę i kieruje wybranych pracowników na takie szkolenie. Dotyczy to szczególnie osób pracujących na powierzchniach wysoko usytuowanych oraz wykonujących pracę na dachach, masztach i tego typu konstrukcjach. W szkoleniach powinni wziąć udział także: konserwatorzy linii energetycznych, instalatorzy paneli fotowoltaicznych, myjący okna na wysokościach, ratownicy, pracownicy ekip budowanych.
Uprawnienia wysokościowe – badania
Jeszcze do niedawna pracodawca miał obowiązek skierować kandydata do pracy lub pracownika na specjalistyczne badania wysokościowe, jeśli ten miał pracować na powierzchni powyżej 3. metrów od podłogi lub innej powierzchni. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 12 listopada 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich, na takie badanie powinien być kierowany każdy pracownik, który będzie w czasie pracy wykonywał swoje czynności na wysokości powyżej 1. metra. Podczas badań lekarz medycyny pracy sprawdza nie tylko ogólny stan zdrowia, ale kieruje na badania specjalistyczne pozwalające m.in. ocenić stan błędnika. Podczas badań specjaliści szczególnie oceniają: ostrość widzenia, możliwość rozróżniania barw, widzenie przestrzenne, słuch, narząd równowagi. Osoby z wadą wzroku (m.in. stałe noszenie okularów) lub lękiem wysokości nie przejdą pozytywnie badań i nie będą mogły starać się również o uprawnienia wysokościowe. Tego typu badania muszą być powtarzane. W przypadku pracowników do 25. roku życia należy je wykonywać co 3 lata, pracownicy między 25, a 50 rokiem życia muszą zgłaszać się do lekarza medycyny pracy co 2-3 lata, a osoby powyżej 50. roku życia co 1-2 lata.
Kurs i szkolenia wysokościowe – jakie umiejętności można nabyć?
Kursy i szkolenia, pozwalające nabyć uprawnienia wysokościowe, są dzielone na stopnie: dla początkujących i zawansowanych. W czasie szkolenia podstawowego odbywają się zajęcia teoretyczne, podczas których uczestnicy poznają przepisy BHP, szczególnie dotyczące pracy na wysokościach, na różnych obiektach i urządzeniach. Instruktorzy przekazują wiedzę na temat systemów asekuracyjnych i zasad korzystania z nich. Wiedza teoretyczna jest uzupełniana praktycznym szkoleniem, odbywającym się na specjalnych stanowiskach, odpowiadających tym występującym w sytuacjach naturalnych. W trakcie zajęć uczestnicy uczą się praktycznie wykorzystywać sprzęt wysokościowy (karabinki, zatrzaśniki, linki, szelki). Szkolenie zakończone jest teoretycznym i praktycznym egzaminem, po którym uczestnik otrzymuje uprawnienia wysokościowe.
Praca na wysokości – obowiązki pracodawcy
Pracodawcy powinien zapewnić wszystkim pracownikom, wykonującym pracę na wysokościach, odpowiednie warunki pracy. Pracodawca jest zobowiązany do wysłania pracownika wykonującego tego typu pracę na badania wysokościowe. Na wszelkich powierzchniach powyżej 1. metra nad poziomem terenu, powinny być zainstalowane odpowiednie balustrady. Jeśli z różnych względów nie jest to możliwe, należy zastosować inne środki ochrony indywidualnej, odpowiednie do rodzaju wykonywanej pracy, np. szelki bezpieczeństwa. W interesie pracodawcy i pracownika leży, by stosować się nie tylko do obowiązujących przepisów, ale zawsze zachować zdrowy rozsądek i odpowiedzialność podczas wykonywanej pracy.
Tekst: Bogusława Pierzchanowska portal budowlany budnews.pl